Biopsja fuzyjna prostaty - jak przebiega i czy boli?

 

Biopsja fuzyjna prostaty to jedna z najnowocześniejszych i najdokładniejszych metod wykrywania raka gruczołu krokowego. Dzięki połączeniu obrazów rezonansu magnetycznego (MRI) z badaniem USG przezodbytniczym (TRUS), lekarze mogą precyzyjnie pobrać próbki z podejrzanych obszarów prostaty. W artykule wyjaśniamy, na czym polega to badanie, jak wygląda jego przebieg, czy jest bolesne oraz w jakich przypadkach się je wykonuje – m.in. w Szpitalu Mazovia Katowice.

Co to jest biopsja fuzyjna prostaty?
Biopsja fuzyjna prostaty to jedna z najbardziej zaawansowanych metod diagnostycznych stosowanych w wykrywaniu raka gruczołu krokowego. Procedura ta polega na tzw. fuzji obrazów – czyli połączeniu dwóch technologii obrazowania medycznego:

• rezonansu magnetycznego (MRI), który identyfikuje podejrzane zmiany nowotworowe z dużą precyzją,

• oraz ultrasonografii przezodbytniczej (TRUS), umożliwiającej bieżące monitorowanie i prowadzenie igły biopsyjnej w czasie rzeczywistym.

Połączenie tych dwóch metod pozwala na stworzenie trójwymiarowej mapy prostaty, dzięki której lekarz może z niezwykłą dokładnością zlokalizować zmiany podejrzane o charakter nowotworowy. Następnie, pod kontrolą obrazu USG, ale przy wsparciu z wcześniej wykonanego rezonansu, specjalista pobiera wycinki tkankowe (biopsję) dokładnie z miejsc wskazanych jako najbardziej ryzykowne.

Ten poziom precyzji znacząco odróżnia biopsję fuzyjną od biopsji systemowej, podczas której pobiera się wycinki z różnych części prostaty równomiernie, bez wskazania konkretnego ogniska podejrzanego na podstawie obrazowania. Choć biopsja „klasyczna” nadal znajduje zastosowanie, jej skuteczność w wykrywaniu istotnych klinicznie zmian jest ograniczona – zwłaszcza w przypadkach, gdy nowotwór rozwija się w nietypowych lokalizacjach, np. w przedniej części gruczołu.

Biopsja fuzyjna zwiększa czułość i swoistość wykrywania raka prostaty, szczególnie nowotworów średniego i wysokiego ryzyka. Dzięki tej metodzie:

• możliwe jest ograniczenie liczby pobranych wycinków, co zmniejsza ryzyko powikłań,

• diagnoza jest bardziej trafna, a leczenie można szybciej i dokładniej dostosować do stadium choroby,

• zmniejsza się liczba przypadków tzw. wyników fałszywie ujemnych, w których nowotwór nie został wykryty, mimo jego obecności.

W praktyce klinicznej, m.in. w Szpitalu Mazovia Katowice, biopsja fuzyjna najczęściej przeprowadzana jest przy użyciu nowoczesnych systemów komputerowych, które integrują dane z MRI i USG, prowadząc lekarza do celu z wysoką dokładnością – nawet do 1–2 mm.

Biopsja fuzyjna prostaty to kluczowe badanie diagnostyczne wykonywane w celu potwierdzenia lub wykluczenia obecności raka gruczołu krokowego. Współczesna urologia oferuje dwie główne drogi dostępu: przezodbytniczą oraz przezkroczową. Wybór odpowiedniej metody zależy od kilku czynników, m.in.:

• lokalizacji podejrzanych zmian (np. przednia vs tylna część prostaty),

• wyników wcześniejszych badań (rezonans magnetyczny, PSA, biopsje klasyczne),

• ogólnego stanu zdrowia pacjenta i jego indywidualnej anatomii,

• dostępności sprzętu (systemy do biopsji fuzyjnej),

• oraz doświadczenia ośrodka i preferencji zespołu diagnostycznego.

Obie metody pozwalają na skuteczne pobranie materiału do badania histopatologicznego, jednak różnią się zakresem dostępu, ryzykiem powikłań i techniką wykonania. W renomowanych placówkach, takich jak Szpital Mazovia Katowice (oraz Warszawa i Częstochowa), każda decyzja podejmowana jest indywidualnie – w oparciu o wyniki badań obrazowych i potrzeby pacjenta.

Biopsja przezodbytnicza
Przezodbytnicza biopsja fuzyjna prostaty to zaawansowana metoda diagnostyczna stosowana w celu wykrycia raka gruczołu krokowego. Polega na pobraniu wycinków tkanki przez odbyt, z wykorzystaniem technologii łączącej obrazowanie rezonansu magnetycznego (MRI) z ultrasonografią przezodbytniczą (TRUS). Przed procedurą pacjent przechodzi badanie rezonansu magnetycznego, które identyfikuje podejrzane obszary w obrębie prostaty. Obrazy te są następnie cyfrowo nakładane na obraz z USG w czasie rzeczywistym, co pozwala lekarzowi precyzyjnie nakierować igłę na konkretne ogniska wymagające oceny.

Dzięki tej technologii możliwe jest bardziej celowane pobieranie próbek, co zwiększa szansę wykrycia nowotworu istotnego klinicznie i zmniejsza ryzyko przeoczenia zmian. Biopsja fuzyjna jest dokładniejsza niż standardowa biopsja systematyczna, a jednocześnie wykonywana tą samą, przezodbytniczą drogą. Wymaga jednak odpowiedniego sprzętu oraz wcześniejszego wykonania rezonansu, dlatego dostępność tej metody może być ograniczona do wyspecjalizowanych ośrodków – takich jak Szpital Mazovia Katowice.

Biopsja przezkroczowa
Biopsja przezkroczowa prostaty to alternatywna i coraz bardziej powszechna metoda, w której igły biopsyjne wprowadza się przez skórę krocza, a nie przez odbytnicę. Dzięki temu znacząco zmniejsza się ryzyko infekcji, ponieważ pomijana jest flora bakteryjna jelita grubego.

Zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym skóry krocza, w pozycji leżącej na plecach. Z pomocą specjalnych prowadnic i systemów nawigacyjnych lekarz precyzyjnie pobiera materiał z konkretnych ognisk – również tych położonych w przedniej części prostaty.

Kiedy wykonuje się biopsję fuzyjną?
Biopsja fuzyjna prostaty jest zalecana przez lekarza po wykonaniu kompletu badań w przypadku:

• podwyższonego poziomu PSA we krwi (np. >4 ng/ml),

• nieprawidłowego wyniku badania per rectum (wyczuwalne stwardnienia, guzki),

• podejrzanych zmian widocznych w rezonansie magnetycznym prostaty,

• wznowy choroby po wcześniejszym leczeniu raka prostaty,

• w sytuacjach, gdy wcześniejsza biopsja systematyczna nie wykazała zmian, mimo podejrzenia nowotworu.

Jak przebiega biopsja fuzyjna?

1. Przygotowanie pacjenta
   Przed zabiegiem lekarz zleca badanie rezonansu magnetycznego prostaty, które pozwala zidentyfikować ewentualne zmiany. Płytkę z obrazem z rezonansu magnetycznego dostarcza przed przystąpieniem do wykonania biopsji fuzyjnej. Pacjent otrzymuje też zalecenia dotyczące profilaktycznej antybiotykoterapii okołozabiegowej – również w Szpitalu Mazovia Katowice.

2. Znieczulenie
   Zabieg przeprowadza się najczęściej w znieczuleniu miejscowym – pacjent odczuwa jedynie lekki dyskomfort.

3. Badanie
   W trakcie badania lekarz wykonuje USG przezodbytnicze i jednocześnie nakłada na ekran obraz z rezonansu magnetycznego. Używając specjalnej głowicy i systemu komputerowego, identyfikuje podejrzane ogniska w prostacie i pobiera z nich próbki tkankowe. Całość trwa około 30–40 minut.

4. Po zabiegu
   Pacjent może wrócić do domu tego samego dnia. Przez tydzień może występować niewielkie krwawienie z odbytu, możliwa obecność krwi w moczu lub nasieniu – są to objawy typowe i ustępują samoistnie. Wyniki biopsji są dostępne zazwyczaj po 7–14 dniach.

Czy biopsja fuzyjna prostaty boli?
Zabieg jest małoinwazyjny i dobrze tolerowany przez pacjentów. Dzięki znieczuleniu większość mężczyzn odczuwa jedynie niewielki dyskomfort lub uczucie rozpierania. W przypadku dużego stresu lub niskiego progu bólu, w Szpitalu Mazovia Katowice biopsję można przeprowadzić w krótkim, bezpiecznym znieczuleniu ogólnym.

Dlaczego biopsja fuzyjna jest lepsza od klasycznej?

• Dokładność – lepsza identyfikacja zmian nowotworowych.

• Mniejsze ryzyko powikłań – mniej pobranych wycinków, mniejsze ryzyko infekcji.

• Mniej wyników „fałszywie negatywnych” – dzięki celowemu pobieraniu.

• Większy komfort pacjenta – krótszy czas trwania i możliwość zastosowania nowoczesnego znieczulenia.

Podsumowanie
Biopsja fuzyjna prostaty to bezpieczna, precyzyjna i coraz bardziej dostępna metoda diagnostyki raka prostaty. Dzięki połączeniu obrazowania MRI z USG możliwe jest trafne pobranie materiału z miejsc najbardziej podejrzanych, co zwiększa szanse na szybką i skuteczną diagnozę. Zabieg jest mało bolesny, a jego skuteczność znacznie przewyższa biopsję systematyczną – również w Szpitalu Mazovia Katowice.